هارمونی و بافت موسیقی
هارمونی و بافت موسیقی
تاریخچه پیدایش موسیقی
در واقع، تاریخچه پیدایش موسیقی به زمان انسان های اولیه بر میگردد که کم و بیش با هنرموسیقی آشنا بوده و از ابزارهای ساده برای خلق موسیقی استفاده می کردند. درابتدا موسیقی، حالت معمولی داشته و سپس، از آن برای ستایش خدایان استفاده کردند و همزمان با آن، شعر و موسیقی نیز ارتقا پیدا کرد.
ایرانیان نیز از قافله موسیقی عقب نمانده و فعالیت های ارزنده ای مانند تعیین دستگاه های موسیقی را انجام دادند. یکی از تعریف هایی که برای دستگاه ارایه شده این است که، مجموعه ای از عناصر یک آهنگ است که با حفظ فواصل معین زمانی مورد استفاده قرار میگیرند. جالب است که بدانید اولین سازی که در ایران ساخته شد، چیزی شبیه عود و تار بود.
سرفصل هایی که دراین مقاله شرح میدهیم شامل تاریخچه پیدایش موسیقی، الفبای موسیقی، گام در موسیقی، ریتم در موسیقی، دوره اشنایی با اصول تئوری موسیقی ، مدرک اشنایی با اصول تئوری موسیقی ، گواهینامه اشنایی با اصول تئوری موسیقی، آموزش اشنایی با اصول تئوری موسیقی، هارمونی و بافت موسیقی، شناخت انواع سازهای موسیقی و نت خواني هستند.
الفبای موسیقی
موسیقی نیز مانند دیگر زمینه های هنری دارای الفبای خاصی است که پیش از وارد شدن به آن باید، آموخته شده و تمرین شود تا موسیقیدان در آن تبحر کافی پیدا کند. الفبای موسیقی شامل نت های اصلی موسیقی یعنی " دو- ر-می-فا-سل- لا-سی"، خطوط حاملو کلیدها هستند .
نکته جالبی که در مورد خطوط حامل باید به آن اشاره کنیم این خطوط از طرف پایین به طرف بالا شمارش شده و نت هایی که روی آنها قرار می گیرند ، می- سل-سی-ر- و فا نام دارند. علاوه بر این، بین ایخ خطوط 4 فاصله قرار گرفته و در صورتی که نتی روی آن قرار بگیرد، فا-لا-دو- ومی ناگداری می شوند.
گام در موسیقی
گام در موسیقی، به معنای تکرار و توالی نت ها است که با توجه به ارتفاع شان در یک صفحه قرار گرفته و مرتب شدند. البته گاهی این نت ها به صورت صعودی یا نزولی قرارگرفته و بنابراین، به صورت بالارونده یا پایین رونده شنیده می شوند.
یکی از نکات مهم در گام موسیقی این است که آنها در موسیقی کلاسیک، به واسطه نیم پرده های متساوی قابل شنیدن هستند. علاوه بر این، برخی از موسیقی ها مانند موسیقی ترکی و عربی، دارای فاصله های تعریف شده کوچکتری به نام ربه پرده هستند.
ریتم| rhyme در موسیقی
ریتم یا ضرب آهنگ، شامل انتخاب توالی های خاص نت های موسیقی برای بهتر و متعادل و بهینه کردن موسیقی است. در واقع، ریتم یعنی، یک حرکت در بازه زمانی مشخص به چه میزان تکرار می شود. البته، ریتم، نه تنها در موسیقی بلکه در دیگر اجزای زندگی نیز وجود داشته و میتواند نظم و ترتیب ایجاد کند.
علاوه بر این، اهمیت این ریتم ها در هنرهای تجسمی و موقع تکرار مولفه های مختلف مشهود تر است زیرا معنای تصویری ایجاد میکند. یکی دیگر از دلایل اهمیت ریتم ها این است که، آنها در هنرهای مختلف انرژی ایجاد کرده و در صورت همراه و همسو شدن تعداد زیادی از ریتم ها، این انرژی افزون تر می شود.
آموزش آشنایی با اصول تئوری موسیقی
موسیقی یکی از حوزه هایی است که طرفداران زیادی داشته و فعالیت کردن در آن الزاما به داشتن دانش عملی و علمی و برای مکان های رسمی به گواهینامه اشنایی با اصول تئوری موسیقی وابسته است. علاوه بر این، افراد علاقمند میتوانند برای تحصیل در رشته موسیقی از طریق شرکت در آزمون سراسری اقدام کرده و یکی از رشته های موسیقی را به عنوان رشته تحصیلی انتخاب کرده و در آن تخصص بگیرند.
یکی دیگر از شیوه های کسب تخصص و دانش در زمینه موسیقی، دریافت بسته های آموزشی است که مرکز آموزش مجاری پارس برای دوره آموزشی آموزش اشنایی با اصول تئوری موسیقی تهیه کرده است. دوره اشنایی با اصول تئوری موسیقی، به دانش پذیران امکان میدهد تا همه انواع سازها را شناخته، ساز مورد علاقه شان را از بین آنها انتخاب کرده و در آن تبحر کسب کنند. همچنین، در پایان دوره، به دانش پذیران مدرک اشنایی با اصول تئوری موسیقی اعطا می شود. در صورت تمایل دانش پذیران، دوره های مانند اشنایی با موسیقی الکترونیک، آهنگسازی وتنطیم در صنعت موسیقی و نرم افزار موسیقی، ویدیو، انمیشن (Premiere CS6, CC) نیز به آنها معرفی و ارایه می گردد.
هارمونی و بافت موسیقی
هارمونی و بافت موسیقی، یعنی تعداد لایه های صوتی که همزمان مورد استفاده قرار گرفته و اینکه چه نوع ارتباطی بین آنها وجود دارد. بافت سیق به سه دسته کلی زیر طبقه بندی می شوند که هرکدام را مختصرا شرح میدیم:
هموفونیک: در این بافت، معمولا ملودی اصلی همراه با یک سری هارمونی ها و آکوردها شنیده می شود. نمونه این بافت زمانی است که خواننده هزمان با نواختن گیتار، آواز بخواند.
مونوفونیک : صدایی که هیچ ساز، ملودی یا هارمونی در کنار آن وجود نداشته و در صورت همراهی سازهای دیگر با آن، غنی تر خواهد شد.
پلی فونیک : در این بافت، چند ملودی به صورت همزمان اجرا شده و موسیقی غنی تر می شود.
شناخت انواع سازهای موسیقی
در کل، سازها به سه دسته کلی سازهای زهی (سیمی)، کوبه ای(ضربی)، و بادی تقسیم بندی می شوند که هرکدام زیرمجموعه خود را داشته و شناخت انواع سازهای موسیقی به بهتر نواختن و یاد گیری و انتقال ویژگی های آنها کمک می کند. سازهای زهی شامل سازهایی هستند که با انگشت دست یا مضراب و یا با صفحه کلید نواخته می شوند.
همچنن، سازهای کوبه ای نیز به در دو گروه سازهای کوبه ای خارجی و ایرانی قرار گرفته و شناخت تفاوت و شباهت های انها میتواند به کسب مهارت در آنها کمک کند. دسته آخر یعنی سازهای بادی نیز با دمیدن هوا در آنها نواخته شده و دارای دو زیر مجموعه ساز بادی چوبی و برنجی است.
نت خوانی
نت خوانی یا خواندن نت، یکی از مراحل سلفژ است که در آن، خواندن انواع نت های موسیقی آموزش داده می شود. سلفژ در موسیقی جایگاه بسیار مهمی داشته و جز دروس اولیه موسیقی محسوب میشود که همه نوازندگان، خوانندگان و حتی رهبران ارکستر باید با آن اشنایی داشته و تسلط کافی پیدا کنند. علاوه بر این، برای سلفژ تعاریف زیادی ارایه شده که از میان آنها این تعریف جامع تر است که، سلفژ شامل نواختن نت های مشخص به صورت پی در پی و مکرر و در نظر گرفتن قوانین سکوت و نت ها است.
همچنین، مواردی که با تمرین سلفژ می آموزیم شامل صدا خوانی (خواندن درست انواع نت ها) ، دیکته موسیقی (تمرین نوشتن ریتم ها) و وزن خوانی (مطالعه انواع وزن و ریتم) هستند. قابل ذکر ست که تنها افرادی میتوانند براحتی این نت ها را بخوانند و البته به مرحله اجرا درآورند که، با اصطلاحات موسیقی به طور کامل آشنایی داشته و از قبل آنها را به طور جدی تمرین کرده باشند.